هدف "بورل" اتمام حجت با طرفین برجام بود/ آمریکا برای حصول توافق، تلاش بیشتری از خود نشان دهد
رضا ذبیحی در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص ارزیابی‌اش از مقاله اخیر جوزپ بورل در روزنامه انگلیسی زبان «فاینشنال تایمز» گفت: از لحن این مقاله، اینگونه تلقی می شود که وی قصد داشته است بدون اینکه بازه زمانی مشخصی را تعیین کرده باشد به نوعی در خصوص پایان زمان مذاکره به طرفین برجام هشدار دهد.
این استاد روابط بین‌الملل دانشگاه، درباره پیش نویس جدیدی که عنوان شده بورل برای حصول توافق و مصالحه تهیه کرده، اظهار کرد: برآوردها حاکی است که این پیش نویش نسبت به آنچه در چند ماه گذشته ارائه شده تغییر چندانی نداشته است، با این وجود بورل درباره تامین منافع و خواسته‌های ایران در قالب این پیش نویس ادعاهای مهمی مطرح کرده است.
این کارشناس مسائل بین الملل ادامه داد: دو ادعای مهم بورل در خصوص تحقق منافع و خواسته‌های ایران در قالب پیش‌نویس اخیر این است که اولا سود قابل توجه و قابل ملاحظه ای از نظر اقتصادی برای مردم ایران به همراه خواهد داشت و ثانیا اینکه وی مدعی شده در قالب این پیش نویس تضمین هایی لحاظ شده است تا هر گونه امکان خروج مجدد آمریکا از برجام را هزینه زا کرده و آن را تضعیف کند.
ذبیحی افزود: البته واضح است که مذاکره کنندگان هسته ای که متن پیش نویس را در اختیار دارند باید درباره میزان صحت این ادعاها اظهارنظر کنند.
وی تصریح کرد: بورل ادعاهایی مهم دیگر نیز درباره پیش نویس اخیر عنوان کرده است که بر اساس آن، اولا وی مدعی شده که منافع نظام عدم اشاعه برای نظام بین الملل جهت رفع نگرانی های بین المللی در این پیش نویس کاملا لحاظ شده است و ثانیا و مهمتر اینکه در صورت عدم حصول توافق میان طرفین، یک بحران هسته ای خطرناک در اننظار جهان خواهد بود.
این استاد دانشگاه افزود: لحن این مقاله همچنین به گونه ای است که به نظر می رسد بورل قصد داشته اینگونه القا کند که این اقدام ، آخرین و یا جزو آخرین تلاش‌های وی به عنوان میانجی و تسهیلگر برای احیای برجام محسوب می شود، زیرا که وی در این مقاله بر این باور است که امکان تحقق بیشتر منافع هر یک از طرفین، بیش از این، دیگر وجود ندارد.
واکنش ایران و آمریکا به مقاله “بورل” کاملا محتاطانه بود
ذبیحی در پاسخ به پرسش دیگری درباره ی ارزیابی اش از پاسخ ایران و آمریکا به این متن و اظهارات اخیر بورل گفت: ایران و آمریکا هر دو نسبت به این مقاله بسیار سریع واکنش نشان دادند و واکنش هر دو کشور نیز کاملا محتاطانه بود.
این کارشناس مسائل بین الملل ادامه داد: آمریکا، توسط سخنگوی وزارت خارجه خود به این متن واکنش نشان داد و ضمن تاکید بر پاسخگویی به این پیشنهاد، همچون گذشته سعی کرد توپ را در زمین ایران بیندازد و ایران را در خصوص عدم به نتیجه رسیدن مذاکرات مقصر جلوه دهد.
این پژوهشگر روابط بین الملل افزود: ایران نیز طی توئیتی توسط آقای باقری مذاکره کننده ارشد خود به این متن واکنش نشان داد. وی با استفاده از لغت «جمع بندی» سعی کرد نزدیک بودن دیدگاه ها را مورد توجه قرار دهد، هر چند بر نهایی نبودن این متن از نظر ایران تاکید داشت.
آمریکا، برای حصول توافق، باید تلاش بیشتری از خود نشان دهد
ذبیحی در پاسخ به این پرسش که “آقای بورل در این مقاله تاکید کردند که زمان مصالحه در حال اتمام و باید هرچه زودتر تصمیم از سوی ایران و آمریکا گرفته شود این در حالی است که عده ای در داخل ایران معتقدند این فشارها در این راستا است که ایران احساسی و شتاب زده عمل کند نظر شما در مورد این تحلیل ها چیست و به نظر شما چقدر ضرورت دارد که ایران و آمریکا با توجه به شرایط سیاسی داخلی که با آن روبرو هستند در مورد این موضوع هرچه زودتر به نتیجه برسند؟ ” نیز گفت: ایران و آمریکا از اسفند ماه سال ۱۳۹۹ یعنی حدود یکسال و نیم پیش مشغول مذاکره غیرمستقیم برای احیای برجام هستند، هر چند در برهه هایی مذاکرات رسمی دچار توقف شده بود. بنابراین به نظر می رسد در این مدت، بسیاری از گره های کور که مانع از حصول توافق شده ، برطرف شده باشد، اما در خصوص صحت ادعاهای آقای بورل که مدعی است که این پیش نویس منافع ایران و مردم آن را تضمین می کند، با توجه به عدم انتشار متن پیش‌نویس، نمی توان اظهارنظر دقیقی داشت و مذاکره کنندگان ایرانی که متن پیش نویس را در اختیار دارند می توانند درباره ی این ادعا دقیق تر اظهار نظر کنند. از سوی دیگر، دولت آمریکا نیز با توجه به اینکه طی چند ماه آینده با انتخابات میان دوره ای کنگره مواجه هست، لازم است برای حصول توافق، تلاش بیشتری از خود نشان دهد.
این استاد دانشگاه در پاسخ به این سوال که “اخیرا شاهد گفت وگوی تلفنی دو ساعته «امانوئل مکرون» ریس جمهور فرانسه با آقای «ابراهیم رییسی» رییس جمهور ایران با محوریت موضوع احیای برجام بودیم و از طرف دیگر مقامات برخی از کشورهای منطقه از جمله عمان، قطر، عراق در حال تلاش برای نزدیک کردن دیدگاه های ایران و آمریکا هستند، شما این تلاش ها و رایزنی ها را به چه میزان موثر می دانید؟ ” نیز گفت: در شرایط فعلی و با توجه به چالش هایی که اخیرا میان ایران و آژانس ایجاد شده است، اینگونه مذاکرات و رایزنی های منطقه ای و فرامنطقه ای از اهمیت بسیاری برخوردار است و می تواند از سطح تنش ها بکاهد و مسیر احیای برجام را در ریل مناسب و درست خود قرار دهد.
ذبیحی در پایان خاطر نشان کرد: بنابراین این نوع مذاکرات و رایزنی ها هیچ گاه نباید قطع گردد، چرا که می تواند از بحرانی تر شرایط جلوگیری کند و از سوی دیگر می تواند در نهایت راه و یا شیوه ای برای برون رفت نهایی از بن بست پیش آمده ایجاد کند.
انتهای پیام