انتقاد شدید یک جامعه‌شناس مطرح از اظهارات روحانی و کم‌توجهی به پدیده بی‌نظیر 22 بهمن
انتقاد شدید یک جامعه‌شناس مطرح از اظهارات روحانی و کم‌توجهی به پدیده بی‌نظیر ۲۲ بهمن
یک استاد جامعه‌شناسی گفت: اگر۱۰ نفر باشند که از ابتدای نظام مسئولیت و منصب داشته‌اند و بابت آن باید به مردم و معترضان پاسخگو باشند، یکی از آنها آقای روحانی است، ایشان باید پاسخگو باشد، نه طلبکار.
علیرضا شجاعی‌زند استاد جامعه‌شناسی دانشگاه تربیت مدرس در گفت‌وگویی با خبرنگار سیاسی خبرگزاری تسنیم، با اشاره به حضور پرشور و تماشایی مردم در راهپیمایی 22 بهمن امسال اظهار داشت: مردم ما نجیب هستند. شما نجابت مردم ایران را می‌توانید از حضورشان در راهپیمایی 22 بهمن به دست بیاورید. با وجودی که مشکلات این مردم به‌ویژه به‌لحاظ اقتصادی حل نشده، در راهپیمایی 22 بهمن امسال حضوری به‌مراتب پرشورتر داشتند. این بیانگر فهم بالای ایشان نیز هست که شرایط و ضرورت‌ها را به‌خوبی درک می‌کنند.
وی ادامه داد: این حضور پرشور مختص تهران هم نیست، اگرچه تهران مهم است و تعیین‌کننده‌تر؛ اما این پدیده منحصر به تهران نیست و نباید تمامی توجهات و محاسبات به‌روی تهران باشد. این خطایی است که تحلیل‌گران سیاسی معمولاً مرتکب می‌شوند. بیش از 600 یا 700 شهر درگیر آن بوده‌اند؛ حتی مردم در روستاها و شهرک‌های کوچک هم خودجوش به صحنه می‌آیند. اگر سرجمع این جمعیت را در نظر بگیریم، پدیده بی‌نظیری می‌شود.
این جامعه‌شناس با تأکید بر این‌که در هیچ جای جهان نمی‌توان این میزان جمعیت را در یک روز و یک ساعت مشخص، با یک شعار و جهت واحد جمع کرد، تصریح نمود: پدیده بسیار بی‌نظیری است که متأسفانه دیده نمی‌شود. این ندیدن و نادیده‌گرفتن البته در برخی موارد فراتر از غفلت و تغافل است و بعضاً قصدی و اراده‌ای درکار است. از عجایب افزون‌تر آن که خود ما هم به‌سبب مکرر شدنش، آن را نبینیم و آن را در ملاحظات و محاسبات و تحلیل‌هایمان وارد نکنیم؛ در صورتی که همین مکرر شدنِ این رخداد خود از عجایب دیگر آن است.
** حضور تماشایی مردم در 22 بهمن در شرایطی است که مشکلات اقتصادی دارند
شجاعی‌زند اهمیت مسئله را در این دانست که "این حضور تماشایی مردم در راهپیمایی 22 بهمن در حالی صورت گرفت که مردم مشکلات عدیده‌ای در حوزه اقتصادی دارند" و در همین زمینه گفت: اتفاقاً این حضور را همان اقشاری شکل می‌دهند که بیشترین مشکلات اقتصادی را دارند و این امر تحلیل راهپیمایی 22 بهمن را دشوارتر می‌کند و محاسبات تحلیل‌گران سطحی‌نگر را به هم می‌ریزد؛ چطور طیفی که از طبقات متوسط و پایین جامعه هستند، بیشترین حمایت را از جمهوری اسلامی دارند؟
وی در ادامه گفت: در حالی که همه جا آمار و ارقام است که تعیین کننده است و در توصیف و تحلیل وقایع مورد ارجاع و استفاده قرار می‌گیرد، عدد می‌آورند و نسبت می‌گیرند و ما را با بقیه دنیا در هر موضوعی مقایسه می‌کنند و شاخص می‌سازند و نتیجه می‌گیرند که "خوب است یا بد است"؛ اما کمتر کسی تلاش کرده تا با همین اعداد و ارقام و نسبتها این پدیده بی‌نظیر را با بقیه کشورها مقایسه کند. جالب است که در اعتراضات و شورش کور دی‌ماه، بلافاصله به‌سراغ همین اعداد و نسبتها و آمار رفتند، حتی بزرگنمایی هم می‌شد؛ اما همین کار را با راهپیمایی‌های عمومی بعد از آن نکردند و مقایسه ننمودند. چرا از همین آمار و ارقام برای تحلیل حضور پرشور مردم در راهپیمایی 22 بهمن استفاده نمی‌کنند؟
** حضور مردم با اتفاقات دی‌ماه مقایسه شود
این استاد جامعه‌شناس بر همین اساس افزود: در دی ماه حدود یک هفته اعتراضاتی رخ داد. البته کسی با ابراز انتقاد و اعتراضات جمعی مخالفتی ندارد؛ اگر مخالفت و مقابله‌ای شد با حرکت‌های کورِ شورشی و شالوده‌شکن بوده است. ای‌کاش کسانی که واقعه اول را کار کردند؛ راهپیمایی‌های بعد از آن را که برای رفع سوءتفاهم از انگیزه‌ها و اهداف مردم بود هم کار می‌کردند و علاوه بر آن دو، راهپیمایی 22 بهمن را هم که به‌فاصله کمی از دو تای قبلی بود کار می‌کردند و مقایسه می‌نمودند تا از این طریق درک بهتری از جامعه ایران پیدا کنند.
شجاعی‌زند ادامه داد: آیا تکرار هرساله حضور مردم در مراسم 22 بهمن معنایی ندارد؟ 22 بهمن‌های دهه اول شاید تحت تأثیر التهابات اوایل انقلاب و جنگ بوده باشد؛ اما اکنون که سی و نُه سال از آن زمان می‌گذرد، چه؟ چرا این حضور هنوز پرشور است و بعضاً پرشورتر هم می‌شود. این حرکت شگرف و عظیم در دهه‌های اخیر با جمعیتی پُر می‌شود که از نسل‌های سوم و چهارم انقلاب هستند. آیا هنوز این پدیده یک موضوع قابل بررسی نیست؟
وی تصریح کرد: البته این حضورهای پرشور نباید ما و مسئولین را دچار اعتماد به نفس کاذب کند و خیالمان راحت باشد که "الحمدلله مردم در صحنه هستند و مردم نجیبی داریم و موقعیت‌های حساس را به‌درستی تشخیص می‌دهند و با حضور به‌موقع خود تهدیدات را مرتفع می‌کنند، پس جای هیچ نگرانی نیست و می‌توان به‌سراغ دغدغه‌های فرعی و شخصی رفت و از مسائل اصلی کشور غافل شد".
این استاد جامعه‌شناسی در ادامه سخنان خود تأکید کرد: البته معتقدم کنار تحلیل حضور و ملاحظه و بررسی افرادی که آمدند، نباید از مطالعه و بررسی آنهایی که نیامدند، غافل شد.
وی در بخ
ش دیگری از سخنان خود به اظهارات رئیس‌جمهور در مراسم 22 بهمن نیز اشاره کرد و گفت: اگر در این سخنرانی درباره دستاوردهای انقلاب صحبت می‌شد و با قبل از انقلاب مقایسه می‌شد، خیلی بهتر بود؛ چراکه 22 بهمن، سالروز انقلاب است و حق همان است که از حقانیت آن و نظام برآمده از آن دفاع شود. در سالروز انقلاب، باید از اصالت و ضرورت و حقانیت انقلاب دفاع کرد. در سالروز جمهوری اسلامی مثلاً از حقانیت و توفیقات این نظام و در سالروز بر سرِ کار آمدنِ یک دولت، از دستاوردهای خاص آن دولت. دولتِ مستقر حق دارد در آن روز برای خود جشن تولد بگیرد و دستاوردها و توفیقات خود را در مقایسه با دولت‌های قبل از خود به‌رخ بکشد. خوب است که این کار را در آن روز بکند و در سالروز انقلاب و در طول سال این کار را دیگر نکند.
** سخنان روحانی در 22 بهمن تبدیل مسائل فرعی به اصلی بود
" این خطاست دستاوردهای دولت در روز انقلاب مطرح شود و عملکردهای دولت مستقر با بقیه دولت‌های پس از انقلاب مقایسه شود. در سالروز انقلاب باید انقلاب را با انقلاب‌های دیگر مقایسه کرد؛ تأثیرات آن را بر تاریخ جهان و منطقه و ایران مقایسه کرد و یا این‌که حداکثر، دستاوردهای نظامِ مولود آن را با نظام‌های سیاسی دیگر مقایسه کند. با رژیم شاه؛ با کشورهای هم‌طراز ما در منطقه و حتی با کشورهای پیشرفته مقایسه شود، باید عنوان شود که چه موقعیتی در جهان کنونی داریم".
این جامعه‌شناس ادامه داد: بخشی از فرمایشات آقای روحانی در روز 22 بهمن به‌صورتی بود که نه ارتباطی با سالروز انقلاب داشت و نه با اوضاع کنونی ایران و اوضاع روز جهانی، این با شناختی که از آقای روحانی در طول این مدت پیدا کرده‌ایم، البته امر خیلی غریبی هم نبود. کمتر پیش آمده که در طول این مدت ایشان دفاع جانانه‌ای از انقلاب و نظام بکند، اگر هم کرده‌اند، بلافاصله با طرح یک تعریض و تشکیک همان را زیر سؤال برده‌اند. ایشان لابد به‌کمک مشاوران کاربلدشان، به استاد برجسته‌سازی مسائل فرعی تبدیل شده‌اند؛ خصوصاً اگر منشأ و موجب آن مسئله دولت بوده باشد، این در حالی است که ایشان فرصت‌های فراوانی برای این گونه سخنان طلبکارانه و نیش‌دار داشته‌اند و دارند و فراوان هم از آنها استفاده کرده‌اند، خوب بود که 22 بهمن مردم ایران را با آن تلخ نمی‌کردند؛ در حالی که بر وحدت هم تأکید دارند. بخشی از صحبت‌های ایشان در 22 بهمن صراحتاً تعریض به نظام بود، فراتر از تعریض به فلان دولت یا دستگاه دیگری مثل قوه قضاییه. کسی در جایگاه تعریض به نظام قرار گرفته که به هیچ رو از او پذیرفته نیست و صدق نمی‌کند، چراکه نمی‌توان هم نفر دوم این نظام بود و هم اوپوزیسیون آن. آقای روحانی حتی یک روز از عمرشان در چهاردهه اخیر را خارج از دستگاه قدرت و بیرون از مسندهای مهم و حساس این نظام نبوده‌اند.
** روحانی با حرف‌هایش خودش را نقض می‌کند
شجاعی‌زند تصریح کرد: اگر 10 نفر باشند که از ابتدای نظام مسئولیت و منصب داشته‌اند و بابت آن باید به مردم و معترضان پاسخگو باشند و از آنها بپرسند "چه گفتید و چه کردید و چه شد؟"، یکی از آنها آقای روحانی است. ایشان است که باید پاسخگو باشد، نه طلبکار و مدعی و معترض.
وی افزود: این مسئله در کشور ما به ماجرایی بدل شده که از فردای روزی که فردی یکی از رقبای ریاست جمهوری، رئیس‌جمهور می‌شود؛ خود را رئیس قوه اجرایی مملکت نمی‌بیند؛ بلکه کاندیدای دوره بعد می‌بیند یا مبلغ و مروجی برای نفری از خط و جریان وابسته به خودش، در صورتی که اگر کسی رئیس جمهور شد؛ اولاً باید فقط رئیس‌جمهور باشد و ثانیاً رئیس‌جمهور همه باشد.
این استاد جامعه‌شناسی در پایان تأکید کرد: اگر افاضات آقای روحانی را در طول این سال‌ها فهرست و آنالیز کنید، سهم حرفهای اوپوزیسیونی ایشان کم نیست. حرف‌هایی که افراد دیگر نتوانستند و یا نخواستند بگویند، ایشان به‌دفعات و بدون هرگونه مبنا و شاهد و استدلالی بیان کردند و حاضر به احتجاج هم نشدند. ای‌کاش ایشان از بیرون از نظام و یا خارج از کشور آمده بودند، تا با این قبیل بیانات، خودشان را نقض نکنند. پسندیده نیست کسی که در دهه‌های متمادی در مصدر امور امنیتی و شورای امنیت ملیِ این نظام بوده، امروز حرفهای نادرست و ضدامنیتی علیه این دستگاه‌ها بزنند، این نه پسندیده است، نه منصفانه و نه جوانمردانه. حداقل توقع از یک رجل سیاسی این است که متوسطی از شرافت سیاسی را رعایت نماید و همه چیز را فدای جلب نظر و کسب رأی نکند.
گفتگو از عبدالله عبداللهی و مونا رحیم بصیری
انتهای پیام/*