بیماری های انگلی که همچنان مایه نگرانی هستند/ راه های انتقال این بیماری ها به انسان

دکتر ناسه ملکی در گفت وگو با ایسنا. وی با اشاره به اینکه انگل ها موجوداتی هستند که در داخل یا روی بدن میزبان زندگی می کنند و از امکانات خود برای تغذیه و حرکت استفاده می کنند، گفت: این مشکل گاهی به قیمت جان میزبان تمام می شود.

وی با بیان اینکه انگل ها سه دسته اصلی شامل تک یاخته ها، کرم ها و انگل های خارجی هستند، گفت: این سه گروه انگل از طریق غذا، آب و میزبان های بندپایان (شامل حشرات و کنه ها) و تماس مستقیم قابل انتقال هستند. تمامی روش های انتقال انگل در بخش انگل شناسی انستیتو پاستور ایران بررسی می شود.

به گفته این حشره شناس پزشکی، هر ساله یک میلیون مرگ در سراسر جهان به دلیل بیماری های انگلی است.

وی تاکید کرد: البته با بهبود شرایط بهداشتی، ارتقای تحقیقات علمی و ارتقای دانش بشری، شیوع بیماری های انگلی به ویژه بیماری های روده به شدت کاهش یافته است. اما بیماری هایی مانند لیشمانیوز جلدی و احشایی، آمیبیاز، کیست هیداتید و توکسوپلاسموز همچنان در نقاطی از جهان از جمله ایران با شیوع بالایی گزارش شده و باعث نگرانی است. البته به این موارد باید نگرانی بیماری های انگلی نوظهور به ویژه بیماری های شایع در انسان و حیوان را نیز اضافه کرد.

وی به تاریخچه تحقیق در مورد بیماری های انگلی در انستیتو پاستور ایران اشاره کرد و گفت: تحقیقات مربوط به بیماری های انگلی مرتبط با قحطی، جنگ و خشکسالی مانند مالاریا، لیشمانیا، تب عود کننده (کنه و شپش) و تریکومونیازیس قبل از سال 1358 بوده است. شکلی از سایر بخش های انستیتو پاستور ایران را تشکیل داد. اما در آن سال دکتر مهدی اسمر دپارتمان انگل شناسی را در انستیتو پاستور ایران تأسیس کرد و این مشکل تا حدودی به ادغام تحقیقات در این زمینه در آن دپارتمان کمک کرد.

رئیس گروه انگل شناسی انستیتو پاستور ایران گفت: گاهی یک سری اپیدمی بیماری های انگلی در کشور رخ می دهد که همکاران این گروه به بررسی و ارائه راهکارهای کنترلی خود از جمله بررسی اپیدمی فاسیولیازیس در گیلان می پردازند. وی اپیدمی اسهال را با عامل انتامبا هیستولیتیکا در بابل یا اپیدمی بورلیوزیس در مناطق مرزی مازندران و سمنان عنوان کرد.

وی افزود: همکاران ما در زمان بلایای طبیعی و بحران هایی مانند جنگ تحمیلی نیز نقش بسیار موثری در کنترل بیماری های انگلی داشته اند. در همان زمان، بخش انگل شناسی توانست برخی از آنتی ژن های انگل رایج را برای اهداف متعدد با حداقل امکانات و حداکثر توان تولید کند.

ملکی با بیان اینکه فعالیت های این گروه در حال حاضر در 4 حوزه پژوهشی، آموزشی، تخصصی و خدمات تولیدی تعریف شده است، اظهار داشت: در حال حاضر هفت نفر هیات علمی (2 استاد، 4 دانشیار و 1 دستیار)، دو نفر در این حوزه فعالیت می کنند. پزشکان بخش و 8 کارشناس و کارمند برنامه ریزی کار می کنند. یکی از نکات مهمی که باید به آن اشاره کرد این است که همکاران ما در پنج سال اخیر 36 پروژه تحقیقاتی مصوب و 4 پروژه فناورانه و کلان پروژه داشته اند که نتایج آنها علاوه بر ارتقای سطح سلامت و آگاهی عمومی منجر به انتشار 127 مقاله در مجلات معتبر بین المللی.

به گفته وی، این پروژه ها اغلب برای مطالعه بیماری های ناشی از انگل های لیشمانیا، مالاریا، توکسوپلاسما، فاسیولا، بورلیا و تریکوسترانگیلوس، کنترل ناقلین با فناوری های پیشرفته مانند پارترانس ژنز و CRISPR، مطالعه پاتوژن های مرتبط با پشه و کنه، مطالعه ترجیحات میزبان استفاده می شود. پشه‌های آدس و کلی و عوامل بیماری‌زای آن‌ها، مقاومت دارویی لیشمانیا، ژنتیک جمعیت پشه و کنه و ضدموتراپی.

این حشره شناس پزشکی با تاکید بر اینکه گروه انگل شناسی انستیتو پاستور ایران آمادگی دارد تا دانش، نگرش و عملکرد افراد جامعه را در خصوص بیماری های انگلی ارزیابی کرده و آموزش های عملی انگل شناسی را از پایه تا پیشرفته ارائه دهد، گفت: با توجه به سن خدمات دپارتمان تخصصی و ظرفیت انجام آن در بالاترین سطح، راه اندازی آزمایشگاه جامع تشخیص سرولوژیکی و مولکولی بیماری های انگلی در بخش انگل شناسی می تواند نیازهای کشور و حتی خارج از کشور را از نظر تشخیص اولیه یا تایید مراجعه پاسخگو باشد. تشخیص از مراکز دیگر

وی افزود: همکاران ما برنامه های مشترکی با سازمان های مختلف داخل و خارج از کشور دارند. آنها در زمینه آموزش دانشجویان کارشناسی ارشد و دکترا فعالیت می کنند و کارآموزی برای دانشجویان، کارشناسی ارشد علوم پایه و دستیاران بیماری های عفونی مطابق با پروژه ها و آزمایش های در حال انجام در این بخش انجام می شود.

ملکی با بیان اینکه این گروه در دو حوزه اصلی انگل شناسی و حشره شناسی پزشکی فعالیت می کند، گفت: در حوزه انگل شناسی سه آزمایشگاه تخصصی ایمونولوژی و تحقیقات واکسن انگل، تک یاخته شناسی و کرم شناسی داریم. در زمینه حشره شناسی پزشکی، سه آزمایشگاه حشره شناسی، بیماری های منتقله از بندپایان و ارزیابی سیستماتیک مولکولی ناقل ها، مخازن و میزبان ها داریم.

وی با تاکید بر اینکه تشخیص صحیح و به موقع بیماری های بومی و انگلی در کشور از وظایف اصلی این اداره کل است، تصریح کرد: بیماری های انگلی که در سراسر کشور به درستی تشخیص داده نمی شوند مانند سالک معمولا به پزشکان و پزشکی ارجاع داده می شوند. آزمایشگاه های تشخیصی برای تشخیص قطعی این بخش ارسال شده است. سالانه حدود 300 مورد بیماری لیشمانیوز صعب العلاج به این بخش ارجاع داده می شود.

به گفته رئیس بخش انگل شناسی انستیتو پاستور در ایران، دو نوع نمونه برداری مربوط به سالک وجود دارد، یا بیمار به انستیتو پاستور در ایران مراجعه می کند و نمونه برداری توسط متخصصان انجام می شود یا بیوپسی پوست از متخصص ارسال می شود. بیمارستان ها و کلینیک های پوست

ملکی ادامه داد: نمونه ها به سه روش اسمیر مستقیم، مولکولی و کشت بررسی می شود و هزینه های اعمال بر اساس تعرفه دولتی اخذ می شود. تمرکز فعالیت های تشخیصی و تحقیقاتی ما در این بخش بر روی لیشمانیا و توکسوپلاسما است.

وی افزود: نمونه های سرم، مایع آمنیوتیک و بیوپسی از سراسر کشور برای تشخیص عفونت حاد و افتراق آن از عفونت مزمن توکسوپلاسموز به این واحد ارسال می شود. از آنجایی که محل یابی انگل توکسوپلاسما در سیستم اعصاب مرکزی است و از طرفی امکان انتقال از مادر به جنین وجود دارد، تشخیص انگل عوارض خاصی دارد. علاوه بر این، ارتباط بین توکسوپلاسموز مزمن و اختلالات عصبی رفتاری مانند صرع و اسکیزوفرنی با همکاری سایر بخش ها مورد مطالعه قرار گرفته است.

وی توضیح داد که بخش انگل شناسی انستیتو پاستور در ایران نیز تحقیقات آب را انجام می دهد. یکی از راه های انتقال انگل هایی مانند آکانتاموبا، کریپتوسپوریدیوم، ژیاردیا و تخم انگل ها و نماتدها از طریق آب است. آبی که در شیرها، چشمه‌ها یا چاه‌ها یا در تصفیه‌خانه‌ها وجود دارد، احتمالاً آلوده است و بخش انگل شناسی سالانه حدود 100 نمونه را از نظر آلودگی انگل بررسی می کند. استخرها، کارخانه ها یا مراکز دیگر نیز آب مورد نیاز بخش انگل شناسی را تامین می کنند و وضعیت آلودگی آنها را با فیلتراسیون، تغلیظ و کشت در محیط های کشت مخصوص بررسی می کنیم.

ملکی بیان کرد: در سال های گذشته آنتی ژن های انگل های مهمی مانند لیشمانیا، توکسوپلاسما، لپتوسپیرا و کیست هیداتید (تست کازونی) برای اهداف تشخیصی، تحقیقاتی یا درمانی در بخش تولید می شد، اما اکنون در این بخش در حال تولید آنتی ژن توکسوپلاسما هستیم. و ما آن را می فروشیم.

وی با بیان اینکه آفات شهری در گروه انگل شناسی انستیتو پاستور ایران در حال بررسی است، گفت: در شهرهای بزرگی مانند تهران مشکل انبوه جوندگان، شپش ها و ساس ها را داریم که با زندگی شهری سازگار شده اند. همکاران در خصوص کنترل خود توصیه های لازم را می کنند.» به مردم و مسئولان مربوطه ارائه می کنند.

وی «حشره هراسی» یا «ترس از بندپایان» را نوعی بیماری معرفی می‌کند که در اثر تفکر، دیدن یا تماس با بندپایان به آن مبتلا می‌شوند و در توضیح خود می‌گوید: در اثر این حادثه برخی افراد به آن مبتلا می‌شوند. اضطراب و در نتیجه کار آنها در داخل یا خارج از مکان متوقف می شود. همکاران ما با شفاف سازی و ارائه اطلاعات کافی، درک کاملی از این نوع بیماران ایجاد می کنند که اغلب مفید است.

این متخصص حشره شناسی پزشکی تاکید کرد: از دیگر خدمات گروه ما تست حساسیت بندپایان، ارزیابی حشره کش و جونده کش، تشخیص مولکولی مقاومت و اثرات حشره کش، تشخیص انگل در ناقلین و مخازن حیوانات می باشد.

وی در خاتمه گفت: زمینه های اصلی پژوهشی من مطالعه میکروبیوتای بندپایان و پاراترانس ژنز است. یعنی برای از بین بردن عامل بیماری زا در معده میزبان از همزیست های میزبان به ویژه باکتری های آنها استفاده می کنیم. برای این منظور، ما باکتری های همزیست میزبان را به طور ژنتیکی دستکاری می کنیم تا مولکول های ضد انگلی را بیان کنیم که انگل یا پاتوژن را در معده میزبان مسدود می کند و کمترین آسیب زیست محیطی را ایجاد می کند و کمترین استرس را به اکوسیستم وارد می کند.

به گزارش ایسنا و به گزارش روابط عمومی انستیتوپاستور ایران؛ بیماری های انگلی در ایران به دلیل تنوع اقلیم، موقعیت جغرافیایی و اکولوژیکی و موقعیت اقتصادی-اجتماعی از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و یکی از رسالت های انستیتو پاستور در ایران از بدو تأسیس مطالعه، تحقیق و مبارزه با این مقوله بوده است. عفونت ها به ویژه لیشمانیا. و مالاریا است که هر ساله دلیل مرگ و ناتوانی تعداد زیادی از هموطنانمان در مناطق مختلف شهری و روستایی است.

این دپارتمان سال ها با اپیدمی بیماری های انگلی و ناقل آشنا بوده و در سال های اخیر به شناخت علل شیوع مگس های سیمولیوم و مهاجم آدس در کشور ورود کرده و با استفاده از روش های جدید کنترل آنها را انجام داده است. فناوری‌ها در اولویت‌های تحقیقاتی آن است.

مطالعه و تحقیق در زمینه بیماری های انگلی و نیز بیماری های منتقله از طریق بندپایان، در سال 1358 با ایجاد گروه انگل شناسی مسیر جدیدی به خود گرفت و شکل منسجم تری به خود گرفت. از آن زمان با پیشرفت روش ها و امکانات آزمایشگاهی و افزایش پرسنل و کادر آموزشی، فعالیت های گروه نیز گسترش یافته و در حال حاضر این بخش یکی از مراکز مهم مطالعه بیماری های انگلی انسان در کشور است. .

انتهای پیام