هادی خانیکی: فهم عالمانه، تهدید جامعه سیاسی و فرهنگی و اجتماعی نیست

بیا هانیکی وی در نشست دانشگاه، مسائل اخلاقی و مسئولیت اجتماعی که امروز (19 آبان) در دانشکده فنی دانشگاه شهید چمران اهواز برگزار شد، اظهار کرد: هدف از برگزاری این نشست طرح موضوع شرایط سختی است که برای جامعه ما در حال رخ دادن است. و دنیای ما یعنی در شرایطی که هر شهروند، نهاد و فعالی با اضطراب زندگی می کند، نمی داند افق آینده کی باز می شود یا اصلاً باز می شود؟ یا نمی داند فجایع بزرگی که در نقطه ای از جهان یعنی در فلسطین در حال رخ دادن است تا کجا و چگونه ادامه خواهد داشت و چه تأثیری بر سرنوشت او در همه جای دنیا خواهد گذاشت.

به گزارش ایسنا، وی افزود: اینجاست که روایت های یأس و اضطراب شکل می گیرد و گویی هر فردی با اطلاعات محدود و درک مسئولیت شخصی خود متولی آینده نیست.

هانیکی گفت: شنیدن و بینش ما از واقعیت و آنچه در جامعه و جهان می گذرد مختل شده است. به نظر می رسد که ما در برابر یکدیگر، مخرب و خصمانه هستیم. وقتی از دکتر شریعتی پرسیدند روش کار شما چیست که بی نظم و مشغله هستید و معلوم نیست چه زمانی می خوابید و چه زمانی سر کلاس می روید؟ او پاسخ داد که فکر می‌کنم برای خیلی چیزها وقت کمی دارم و این مرا بی‌تاب می‌کند.

وی با اشاره به نوشته اخیر خود گفت: داستان رنج و امید را در تاریکی روزهای آخر نوشتم. آیا روایتی از درد و رنج مسئولان دانشگاه داریم یا بدون روایت و تنها اطلاعات پراکنده و امید به برخورد مسئولانه و پیشگیرانه با شرایط و مشکلات نامشخص است؟

این استاد ارتباطات گفت: وقتی خوش بینی و بدبینی ما نسبت به شرایط مشخص نیست، در چنین شرایطی در وضعیت مه آلودی قرار می گیریم و در این شرایط است که می توانیم معرفی و ایجاد امید کنیم; از اتفاقاتی که در دانشگاه می گذرد صحبت کنیم و ناامیدانه به وضعیت فعلی نگاه نکنیم. باید پرسید دانشجو چیست و چه باید بکند؟ و تجربه دوران مدرن و مشخصاً بعد از انقلاب چیست؟

وی خطاب به دانشگاهیان حاضر در جلسه گفت: شما دانشگاهیان وارث نهاد تمدنی و علمی جندی شاپور هستید که توانستید ظرفیت تمدنی ایرانی و بعد اسلامی را به نمایش بگذارید. به گفته دکتر شفیعی کدکنی چه ساختار علمی در گذشته وجود داشته است؟ چگونه گذشتگان می توانستند چنین مؤسساتی بسازند؟ آیا جامعه امروز ما نمی تواند چنین نهادهایی را بسازد؟ پاسخ شفیعی کدکنی این بود که ساختارهایی که به همه چیز اعم از سیاست، فرهنگ، جامعه و… شکل می دهد، علم است. هر نهادی که در این راه درخشیده باشد در سطح بالایی است.

هانیکی ادامه داد: اما وضعیت امروز این ساختار علمی چگونه است؟ سه سوال مشخص در برابر ما دانشمندان وجود دارد. اول اینکه مشکل اصلی در توسعه علمی چیست؟ اکنون صحبتی در مورد آینده ایران مطرح می شود که این سوال را مطرح می کند که آیا باید امیدوار بود یا نگران؟ ابتدا از فرسایش و زوال مادی توسعه اعم از آب، نفت، محیط زیست و معادن صحبت می کند و بررسی می کند که چه مقدار از این منابع از بین رفته است و آیا می توان آنها را احیا کرد یا خیر. توسعه نیز در مقابل این امر در نظر گرفته شده است. موضوع مهاجرت دانشگاه به خارج و دانشگاه به خارج نیز مورد توجه قرار گرفته است. در این کشمکش و گفت‌وگوی علمی، کسانی هستند که می‌گویند ما دچار فرسایش منابع هستیم و از سوی دیگر کسانی هستند که می‌گویند منابع معنوی توسعه مهم است. اما رابط بین این دو موضوع توسعه علمی است.

وی بیان کرد: توسعه علمی به عنوان ضامن ارزش برای کشور یکی از برنامه هایی بود که در دوره ای مطرح شد و بر اساس آن تحول ساختار علم، پژوهش و فناوری شکل گرفت و دانشگاه ها وارد مسیر امیدوارکننده تری شدند. فاز.

استاد ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به موضوع اخلاق در دانشگاه گفت: وقتی می خواهیم از اخلاق صحبت کنیم باید به این سؤالات پاسخ دهیم که در حال حاضر پیشرفت علمی در کشور چگونه است؟ باید دانست که افزایش ظرفیت های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی پشتوانه دانش و فناوری است. همچنین این سوال مطرح می شود که آیا دانشگاه دچار اختلال شده است؟ وضعیت بخش های مختلف آموزش پژوهشی در ایفای نقش فرهنگی چگونه است؟

وی افزود: سه معیار جدید برای این سوالات وجود دارد. یکی پرداختن به ماهیت جهانی علم است. علم امروز جهانی است، علم را نمی توان در یک مکان محدود کرد. جهانی بودن علم برای اثربخشی به دو مولفه بستگی دارد، یکی استقلال نهاد دانشگاه که بر اساس آن دانشگاه باید بتواند با پرسش های رایگان و درک روشن و بدون ملاحظاتی مانند آب، وظایف خود را انجام دهد. نفت، عدالت، نابرابری، آزادی و همه چیز. استقلال علمی برای حفظ استقلال علم طبیعتاً مستلزم مسئله آزادی های آکادمیک است.

هانیکی گفت: دانشگاه در تعریف امروزی عمارت نیست. از زمانی که دانشگاه را ساختیم، گفتیم عمارت است، اما دانشگاه هم یک موسسه تاریخی است. باید دانشگاه را نهادی تاریخی بدانیم که از مسائل مدنی و ارتباط با جامعه مستثنی نیست.

وی گفت: در قاهره بقایای بیمارستانی از دوران شکوفایی تمدن اسلامی وجود دارد. من آن را از نزدیک دیده ام، اما داستان مهم تر از این است. دو سیاست در این بیمارستان ایجاد شد. اول حمایت از خانواده بیماران و برای آن کمک به خانواده ها و دوم بیدار کردن امید به زندگی در بین بیماران بود. هر بیمار برای کتاب خوانده پول دریافت می کند. این همان تمدنی است که دانشگاه را خارج از سیاست و فرهنگ و اقتصاد جایی نمی بیند.

این استاد ارتباطات گفت: دانشگاه در ادبیات امروز ذهن منتقد، رصدخانه علمی، قطب نما و نهاد حل مسئله است نه نهاد مشکل گریز. وقتی دانشگاه از مبانی مدنی دور می‌شود و می‌ترسد که مستقیماً وارد مسائل پیرامونی شود، از مشکلات دوری می‌کند و در فضایی انتزاعی زندگی می‌کند.

وی افزود: وقتی می خواهیم دانشگاه را با مسئولیت اجتماعی مرتبط کنیم تا کجا می توانیم کارکرد دانشگاه را به نقل قول انتقادی سوق دهیم؟ چگونه هر یک از ما بر اساس فرضیات خود و شواهد سوء ظن در برابر شواهد علم می توانیم بر این امر غلبه کنیم؟ بنابراین باید عقل یک منتقد را توصیف کنیم.

هانیکی تصریح کرد: چنین دانشگاهی باید محل گفت و گو باشد و فارغ التحصیلان آن اعم از اساتید، دانشجویان و کارکنان آن کسانی هستند که قدرت ارتباط دارند و می توانند با محیط خود ارتباط برقرار کنند. زمانی که نظام آموزش عالی ایران در دهه 50 مورد انتقاد قرار گرفت، با تأسیس دانشگاه بوعلی سینا در همدان زمینه آن انتقاد را فراهم کردند. در این دانشگاه هر فردی که در هر رشته ای پذیرفته می شد موظف بود با راهنمایی اساتید به مدت یک سال با مردم شهر و روستا ارتباط برقرار کند تا متوجه شود مشکل جامعه چیست. موفقیت این طرح این بود که انسان قدرت برقراری ارتباط با اطرافیان خود را پیدا کرد. این قدرت ارتباطی بسیار مهم است. با افزایش قدرت ارتباطات، آموزش شهروندان مسئول افزایش می یابد. شهروندی که قدرت نقد دارد و البته این نقد به معنای دوقطبی شدن جامعه نیست، بلکه بر اساس ظرفیت فرهنگی و اجتماعی است.

وی افزود: کسانی که نگران ایجاد شکاف دانشگاه در جامعه هستند باید به این نکته توجه کنند که اگر دانشگاه بتواند قدرت تحقیق و تفحص را افزایش دهد و به محلی برای گفت و گو تبدیل شود، می تواند نقش دینی، تاریخی و سیاسی خود را ایفا کند.

استاد ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی گفت: امام علی (ره) می فرماید خداوند از علما عهد کرده است که نسبت به گرسنگی مظلوم و سیری ظالم بی تفاوت نباشند. این موضوع اکنون مربوط به دانشگاهی است که ذکر شد و طبیعتاً یک موضوع اخلاقی است که دانشگاه را به جلو می برد و به معنای موعظه نیست، بلکه در جهت شناخت حقیقت و تحولات جامعه و جهان و تلاش برای کاهش آلام اجتماعی است. .

وی ادامه داد: سؤال اخلاقی پیش روی ما حتی سؤالی است که مقدم بر دینداری ماست. این امر اخلاقی بر اساس شناخت حقوق دیگران و کسانی است که با ما فرق دارند و این عمل است و نه انفعال، بلکه عمل.

هانیکی گفت: مسائل جدی پیش روی ما این است که نسبت به وضعیت توسعه علمی و دغدغه های کشور بی تفاوت نباشیم. هشدار در مورد چیز جدی برای ترساندن و ایجاد احساس پوچی نیست. بلکه به این معناست که به موقع بفهمیم با چه تهدیداتی مواجه هستیم و از فرصت ها استفاده کنیم.

وی افزود: مسئولیت دوم این است که باید به اندازه فرسایش منابع مادی دغدغه فرسایش سرمایه های اجتماعی و انسانی را داشته باشیم. فرار مغزها در بین جوانان و دانشجویان مهمتر از هدر دادن منابع مادی ماست.

این استاد ارتباطات گفت: باید نهاد علم و دانش علمی را جدی بگیریم زیرا مختص دانشگاه و محدود نیست. بلکه باید اقتصاد و معیشت را به طور علمی درک کنیم و همچنین دینداری و تهدیدات برای باورها، مناسک و جوامع دینی را به طور علمی درک کنیم. باید باور کنیم که درک علمی تهدیدی برای جامعه سیاسی، فرهنگی و اجتماعی نیست، بلکه درک علمی به ما کمک می کند تا مشکل را به درستی درک کنیم. راه حل ها زمانی کار می کنند که مشکل را به درستی حل کنیم.

وی گفت: باید جامعه را تقویت کنیم و برای آن نیازمند توسعه نهادها و انجمن های علمی هستیم. این توسعه است که جامعه را گرد هم می آورد زیرا درد جامعه بسیار پیچیده و مزمن است و هرگز نمی توان این درد مشترک را جداگانه درمان کرد.

به گزارش ایسنا نیز علی محمد آخوند علی، در این دیدار رئیس دانشگاه شهید چمران اهواز در سخنانی کوتاه با گرامیداشت یاد و خاطره دکتر احمدعلی معاضدی گفت: ایشان از متدینین آزاد اندیش بودند. اگرچه در دانشگاه احزاب و جناح‌هایی وجود داشت، اما غیروابسته و واقعاً آزاداندیش بود و در اجرای عدالت منصفانه و بی‌طرفانه عمل می‌کرد.

در این نشست یاد و خاطره استاد فقید دانشکده علوم و موسس جامعه اسلامی معلمان دانشگاه شهید چمران اهواز گرامی داشته شد.

انتهای پیام