عراقچی دچار تغییر هویتی، شخصیتی و سیاسی شده است/ دولت و مذاکره‌کنندگان برای ارتباط‌گیری با غرب شیدایی کردند
عراقچی دچار تغییر هویتی، شخصیتی و سیاسی شده است/ دولت و مذاکره‌کنندگان برای ارتباط‌گیری با غرب شیدایی کردند
عضو شورای مرکزی کانون دانشگاهیان گفت: اصرار عراقچی درباره دستاوردهای برجام ناشی از این است که دچار یک تغییر هویتی، شخصیتی و سیاسی شده، وی در دولت قبل با یک نگاه متفاوت حضور داشت ولی الان اصرار دارد که هرچه انجام دادیم، درست است.
به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری فارس، سید عباس عراقچی معاون سیاسی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام اخیرا در برنامه «جهان آرا» درباره «آینده و دستاوردهای برجام» مطالبی را بیان کرد که بسیاری از اساتید دانشگاه و کارشناسان این حوزه نسبت به این مطالب واکنش نشان دادند به همین دلیل ما نیز گفت‌وگویی تفصیلی با قاسم جعفری سخنگو و عضو شورای مرکزی کانون دانشگاهیان ایران اسلامی انجام دادیم.
جعفری در دوره قبل سخنگوی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی بود و هم اکنون نیز به عنوان عضو هیات علمی دانشگاه فعالیت می‌کند.
مشروح گفت‌وگوی خبرنگار خبرگزاری فارس با قاسم جعفری در ادامه امده است:
* دولت برجام را جام حیات خودش می‌داند
فارس: آقای عراقچی در برنامه جهان‌آرا مطالبی را درباره آینده و دستاوردهای برجام مطرح کرد، نظر شما در رابطه با این اظهارات چیست؟
جعفری: در ابتدا لازم است فرارسیدن سالروز دهه فجر و پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی ایران را تبریک بگویم. انقلاب اسلامی دستاوردهای مهمی در عرصه‌های مختلف مخصوصا در حوزه علم و فناوری داشته که از این بابت ما افتخار می‌کنیم ولی اینکه به بهانه برجام در برخی از این عرصه‌ها رکود ایجاد شده، جای تاسف دارد.
یک زمان برای جوانان ما بحث هسته‌ای آنقدر افتخارآمیز بود که دانشجویان ما به سمت این حوزه تغییر رشته می‌دادند ولی الان دیگر این اشتیاق و علاقمندی در میان انها وجود ندارد که از این بابت کشور خسارت دیده و دوستان ما در دولت نتوانستند این موضوع را طوری مدیریت کنند که در این مسئله دچار خسارت نشویم.
دولت و به ویژه مذاکره کنندگان احساس می‌کنند بایستی به صورت حیثیتی از برجام دفاع کنند، من بارها گفتم دولت برجام را جام حیات خودش می‌داند و فکر می‌کند ترک برداشتن آن یعنی ترک برداشتن استوانه دولت.
اینها می‌گویند که ما تحریم‌ها را برداشتیم، اما خداوکیلی بگویند چنین موضوعی اتفاق افتاده است؟ آقایان عراقچی، ظریف و دوستان در کمیسیون برجام و کمیسیون امنیت ملی دستاوردهایی را مطرح می‌کردند که از برجام حاصل می‌شود، ولی امروز خودشان هم می‌دانند که هیچکدام محقق نشده و معلوم نیست چرا دارند بر این مساله اصرار می‌کنند.
رئیس جمهور بارها اعلام کرده که از روز اول امضای توافق همه تحریم‌ها برداشته می‌شود، ظریف در کمیسیون برجام می‌گفت تحریم‌های فرمان ریاست جمهوری، تحریم‌های کنگره، تحریم‌های ایالت‌های امریکا، اتحادیه اروپا و تحریم‌های تک‌تک کشورهای اروپایی و همه تحریم‌ها برداشته خواهند شد ولی واقعیت این است که الان این اتفاق رخ نداده است.
همان زمان بنده به آقای ظریف گفتم که این چیزی که می‌گویید را می‌شود بگویید در کجای برجام و توافق آمده است که آقای ظریف آشفته شد. از همان موقع معلوم بود که این اتفاقات رخ نمی‌دهد.
مذاکره‌کنندگان الان مدعی هستند که می‌خواستند تنها تحریم‌های ثانویه که در رابطه با مسئله هسته ای بود را بردارند، اگر حتی بخشی از این تحریم‌های ثانویه اسما برداشته شده باشد ولی در عمل با توجه به ارعاب‌های آمریکا، طرف‌های ما دچار خودتحریمی ناشی از عدم اعتماد به جریانات و حوادث آینده هستند که این خروجی کار را مانند قبل از برجام می‌کند. مردم می‌خواستند خروجی ببینند که متاسفانه الان وجود ندارد.
* دلار برای ما همچنان تحریم است
فارس: نظر شما درباره مطالبی که آقای عراقچی در خصوص چرخه دلار مطرح کرد، چیست؟
جعفری: در بحث چرخه دلار هم مشکلاتی وجود دارد؛ خودشان هم می‌دانند که بانک‌های بزرگ وارد میدان نشده‌اند و تبدیل ارزهای دیگر هم به دلار برای ما فایده ندارد.
واقعیت این است که دلار برای ما همچنان تحریم است و آمریکایی‌ها اجازه نمی‌دهند که به لحاظ سوئیفت چرخه مالی دلاری اتفاق بیفتد و ما چون چرخه مالی در دلار نداریم و دلار تحریم است و عملا بخش عمده‌ای از مشکلات در این رابطه برای ما وجود دارد.
بانک‌های دست چندمی هم که الان با ما کار می‌کنند در حجم‌های پایین با ما معامله می‌کنند و در حجم‌های بالا وارد معامله با ما نمی‌شوند، خود دولت هم این را می‌داند. اگر واقعا دلار آزاد است و می‌توانند وارد کنند چرا الان ما مشکل ارز داریم؟
* عراقچی دچار تغییر هویتی، شخصیتی و سیاسی شده است
فارس: آقای عراقچی در گذشته نگاه متفاوتی نسبت به مذاکرات داشت، به نظر شما چرا این تغییر رویکرد ایجاد شده است؟
جعفری: اصرار آقای عراقچی درباره دستاوردهای برجام ناشی از این است که به نظر من دچار یک تغییر هویتی، شخصیتی و سیاسی شده است. وی در دولت قبل نیز با یک نگاه متفاوت حضور داشت ولی الان اصرار می‌کند که هرچه انجام داده‌ایم درست بوده است، در صورتی که در برجام به شروط مقام معظم رهبری توجه نشد و وعده‌های برجامی محقق نشد.
پیشنهاد ما به آقای عراقچی این است که از قدیم گفته اند اگر برای یک امر اشتباه هزار دلیل بیاورید می‌شود هزار و یک غلط، یعنی اینها اشتباهات را درست نمی‌کند. آقای عراقچی و سایر دوستان در آن زمان از اعتماد بی‌منطق و بی‌دلیل به وعده‌های شفاهی کری حرف می‌زدند و حال هم این اتفاق رخ داد.
اینکه در آن زمان به وعده‌های شفاهی آمریکا اعتماد کرده و گفتند قول فلانی برای ما حجت است، امروز برای ما مشکل ایجاد کرده است. از ابتدا هم معلوم بود آمریکا به وعده‌هایش عمل نخواهد کرد.
فارس: آقای عراقچی درباره موضوع آب سنگین اراک مطالبی را بیان کرد، نظر شما در رابطه با این اظهارات چیست؟
جعفری: در رابطه با آب سنگین اراک هم که اگر بگویند آنجا بتن‌ریزی نشده که درست نیست و بتن آن هم از نوعی است که تاسیسات قابل بازیافت نیست و کاملا باید طراحی جدید صورت گیرد.
طبق برجام قرار بود تاسیسات بازطراحی شود پس چرا این کار صورت نگرفت؟ اینها نشان می‌دهد که باید بپذیریم دچار مشکلاتی هستیم.
* دیوانه‌نمایی ترامپ تاکتیکی برای پیش‌برد اهداف آمریکاست
فارس: در سخنان آقای عراقچی و سایر دولتمردان گاهی دیده می‌شود که آمریکا را به آمریکای ترامپی و غیر ترامپی تقسیم می‌کنند، به نظر شما چنین رویکردی درست است؟
جعفری: من فکر می‌کنیم این هم یک اشتباه فاحش و ناشی از خلاء بصیرت سیاسی بین‌المللی و مبتنی بر حسن ظن بی‌منطق به دشمن است.
کسی نمی‌تواند الان دقیق بگوید که واقعا ترامپ دیوانه است، بلکه این تاکتیک دیوانه نمایی برای پیش بردن برخی از اهداف استفاده می‌شود که قبلا هم اتفاق افتاده و در جنگ با ویتنام هم رئیس جمهور آمریکا نقش دیوانه را بازی می‌کرد تا بتوانند به اهداف خود برسند.
اگر فردی هم واقعا دیوانه باشد اگر بخواهد از منافع آمریکایی‌ها دست از پا خطا کند قطعا مراکز مکانیزم و سیستم امنیتی آمریکا به او اجازه نخواهد داد.
در واقع این روند تا زمانی ادامه خواهد داشت که به نفع آنها است و این اشتباه است که مدام بگوییم ترامپ آمد و همه چیز را به هم زد.
* دولت و تیم مذاکره کننده برای ارتباط‌گیری با غرب شیدایی کردند
از ابتدا اعتماد به آمریکا، اعتماد منطقی نبود. واقعیت این است که قدرت واکنش ما جدای از ابتکار عمل در برابر سناریوهای آمریکا بسیار کاهش پیدا کرده است و این به دلیل روش مذاکره‌‌ای بود که انجام شد.
متاسفانه دولت و تیم مذاکره کننده در ارتباط‌گیری با غرب شیدایی کرد درنتیجه منطق را هم از دست داد. آنها کاملا براساس منافع خود به میدان آمدند و لبخند و اخمشان حساب شده بود اما این طرف آقای ظریف به آمریکا اعتماد کرد و به نظر می‌رسد یک اشتباه فاحش صورت گرفت.
* منزوی شدن آمریکا دربحث برجام شبیه لطیفه است
فارس: آقای عراقچی معتقد است که « آمریکا در یک سال گذشته در بحث برجام منزوی شده» به نظر شما چنین اتفاقی رخ داده است؟
جعفری: داستان منزوی شدن آمریکا دربحث برجام هم که آقایان به آن تاکید می‌کنند به یک لطیفه شبیه است. اروپایی‌ها مانند سگ از آمریکا می‌ترسند، بنابراین در مقابل آمریکا هیچ وقت خودنمایی جدی نخواهند کرد، ممکن است چند اظهارنظر به ظاهر نمایشی داشته باشند ولی به صورت جدی کاری نخواهد شد.
اینکه می‌گویند آمریکا منزوی شده است گفتار درمانی است، آمریکایی‌ها یکسری خواسته‌ها دارد ولی اگر برآورده شود که به خواسته‌هایشان نمی‌رسند به راحتی ما را دور خواهند زند.
در سفری که به همراه گروه پارلمانی به پاریس داشتیم، در جلسه ای که با رئیس گروه دوستی پارلمانی فرانسه داشتیم گفتم شما اطراف ما را نگاه کنید همه درگیر ناامنی هستند ولی تا کنون دیده‌اید ایران ناامن باشد، گفتند نه، گفتم پس چرا در نقشه ایران را قرمز کرده‌اید که شهروندانتان به ایران نیایند. همانجا دستش را روی میز کوبید و گفت نمی‌دانم چرا اروپا مثل سگ از آمریکا می‌ترسد.
آمریکا کجا در نزد اروپایی‌ها منزوی شده است؟ اروپایی ها خواسته هایی دارند که اگر آمریکا آنها را برآورده کند به راحتی ما را دور خواهند زد، مثل بحث موشکی که دیدیم کم‌کم دارند کوتاه می‌آیند.
البته می‌شود آمریکا را منزوی کرد ولی زمانی که ما طبق بیانات رهبری به داخل توجه کنیم، اقتدار و پیشرفت علمی و قدرت اقتصادی پیدا کنیم آن زمان آمریکا حتما منزوی خواهد شد وگرنه اینگونه که اینها می‌گویند امریکا منزوی نخواهد شد.
* رسیدن به توافق با هر بهایی درست نبود
فارس: آقای عراقچی دستاوردهایی را برای برجام مطرح کرد؛ به نظر شما این دستاوردها چقدر محقق شده است؟
جعفری: اگر دستاوردی ایجاد شده پس مردم باید آن را احساس کنند، برجام قرار بود مشکلات اقتصادی را حل کند ولی آیا مردم امروز کاهش تورم و رکود را احساس می‌کنند؟ می‌گویند برجام همه مشکلات را حل کرد اگر حل شده امروز باید در مناطق محروم و مناطقی مانند بشاگرد و قلعه گنج که اخیرا
از نزدیک آنجا را بازدید کردیم، تغییراتی احساس شده باشد.
اینکه ما با یکسری حرف‌ها را که فقط برای سایت‌ها خوب است را بزنیم، درست نیست. باید بپذیریم که ما در یک بخش‌هایی وا داده‌ایم. ما فکر می‌کنیم باید یک فکر اساسی شود، مسلما کسی با مذاکره مشکل نداشت در طول فرایند بحث‌های برجام هم بارها در کمیسیون‌های مختلف و در صحن علنی همه نمایندگان گفتند که مذاکره براساس حکمت، عزت و مصلحت که رهبری هم در رابطه با آن مفصلا توضیح دادند مشکلی ندارد و آرزوی ما بود ولی این شیدایی و شیفتگی که به هر بهایی و با هر هزینه‌ای بخواهند به توافق برسند، درست نبود.
* دولت می‌خواهد آنچه اتفاق نیفتاده را به مردم بقبولاند
الان آنها احساس می‌کنند هر کاری کنند دولت ما از برجام عقب‌نشینی نخواهد کرد، به نظر می‌رسد آقای دولت و عراقچی با یک تغییر هویت می‌خواهد آنچه که اتفاق نیفتاده را به مردم بقبولاند. اگر بخواهند به مردم بقبولاند که دستاوردهای برجام تا این حد زیاد بوده است نیاز به جادوگری دارد. چون واقعیت جامعه این است که نسبت به این مساله در عمل متوجه شدند ما به دیواری تکیه کرده‌ایم که این دیوار در حال فروریختن بوده است.
تکیه‌گاه ما باید به جایی باشد که بتواند ما را نگه دارد و آن هم در درون کشور در میان نیروهای داخلی است. ما اگر می‌خواهیم در مقابل آنها بایستیم باید داخل را تقویت کنیم. نباید همه چیزمان را دست آنها بدهیم که با یک فضای مجازی دو هفته کشور را به هم بریزد. ما تا این زیرساخت‌ها را درست نکنیم شعار دادن خیلی منطقی نیست.
فارس: به نظر شما الان چه راهکاری برای حل مشکلات وجود دارد؟
جعفری: در رابطه با راهکارها بارها صحبت شده و رهبر معظم راه و مسیر را به خوبی مشخص کرده‌اند آنچه مشخص است این است که از برجام چیزی حاصل نشده و ما فکر می‌کنیم باید طرحی نو درانداخت و مسیر منطقی را انتخاب کرد تا امریکایی‌ها و اروپایی‌ها هم سر عقل بیایند.
به نظر می‌رسد کمیته نظارت بر برجام هم کوتاهی‌های جدی‌ای داشته که آن هم جای خودش جای بحث دارد. متاسفانه ما آنقدر غرق رابطه در اروپا شدیم که منطقه را فراموش کرده‌ایم.
این شیفتگی بیش از حد به غربی‌ها باعث شد که عربستان احساس کند ایران می‌خواهد جای عزیز دردانه بودن عربستان را در دل آمریکا بگیرد به همین دلیل رفتند اقداماتی را انجام دادند تا ثابت کنند وسایل و اسباب دلبری بیشتری از ایران دارند.
آنها برای اینکه این را ثابت کنند احساس کردند باید علیه ما شمشیر را از رو ببندند و فکر می‌کنیم بخشی از بحران‌ها هم نتیجه این عملکرد نامناسب این دوستان بود که منطقه را فراموش کردند در صوری که در غرب اروپا هم برای ما اتفاقی نیفتاد.
انتهای پیام/