۱۶ فیلم ایرانی پُرحاشیه برای اسکار!

به گزارش ایسنا، انتخاب فیلم «در دستان درخت» به عنوان نماینده ایران در اسکار 2025 با حاشیه هایی همراه بود; اما طی سه دهه گذشته، این حواشی به رویه ای معمول و ثابت برای انتخاب نماینده ایران در اسکار تبدیل شده است. هر انتخاب از یک کمیته انتخاب می تواند با تغییر حتی یک نفر در ترکیب آن متفاوت به نظر برسد. این دوره نیز از این قاعده مستثنی نبود و بسیاری بر این باور بودند که «رکسانا» کارگردان پرویز شهبازی می تواند به عنوان نماینده ایران انتخاب شود چرا که این فیلم نسبت به سایر فیلم ها در جشنواره های معتبر جهانی حضور موفق تری داشته است. در نهایت اما کمیته انتخاب نماینده ایران در اسکار «در آغوش درخت» به کارگردان بابک حاج پاشا راعی.

در این زمینه بخوانید:

اسکار نامه دیگر فریدن گیرانی

در ادامه این گزارش به بررسی زمینه های 16 فیلم در مرحله انتخاب و ارائه فیلم در آکادمی اسکار می پردازد.

1. «بچه های آسمان» (1375) – کارگردان: مجید مجیدی.

بچه های بهشت ​​داستان ساده و انسانی دو کودک را روایت می کند که یک جفت کفش مشترک دارند. این فیلم در بسیاری از جشنواره های بین المللی به نمایش درآمد و مورد تحسین قرار گرفت.

در زمان انتخاب این فیلم به عنوان نماینده ایران در اسکار خارجی زبان، برخی از منتقدان داخلی معتقد بودند که فیلم هایی با مضامین اجتماعی و انتقادی بیشتر می توانند نمایندگان بهتری برای سینمای ایران باشند. آن ها انتخاب فیلمی با رویکرد ساده و خانوادگی را در مقایسه با آثار جسورتر صلاح نمی دیدند. از سوی دیگر، علاقه مندان به این فیلم تاکید کردند که «بچه های بهشت» به دلیل پیام جهانی و انسانی اش می تواند مورد توجه آکادمی قرار گیرد. در نهایت این فیلم در میان پنج فینالیست اسکار قرار گرفت که برای اولین بار برای سینمای ایران بود و منتقدان کنار رفتند.

2. «دایره» (1379) – کارگردان: جعفر پناهی

فیلم سینمایی «دایره» ساخته جعفر پناهی در سال ۱۳۷۹ فیلمبرداری شده و مضمونی اجتماعی دارد. این فیلم در جشنواره های بین المللی مانند ونیز به نمایش درآمد و جوایز متعددی را از آن خود کرد.

«دایره» به دلیل محتوای انتقادی و توجه به مسائل حساس اجتماعی موفق به دریافت پروانه نمایش نشد و توقیف شد. عدم اکران محلی این فیلم باعث شد تا امکان نمایش رسمی آن در اسکار وجود نداشته باشد. این موضوع با انتقاد جامعه سینمایی مواجه شد.

3. «درباره الی» (1387) – کارگردان: اصغر فرهادی

درباره الی داستان پیچیده ای در مورد روابط گروهی از دوستان تعریف می کند و به مسائل اخلاقی و اجتماعی می پردازد. این فیلم در جشنواره های مختلف جوایزی کسب کرد. این فیلم علیرغم موفقیت بین المللی، به عنوان نماینده ایران نامزد اسکار نشد. برخی معتقد بودند که به دلیل مسائل حساس و انتقادات اجتماعی، این فیلم مورد حمایت مسئولان وزارت ارشاد قرار نگرفت، اما هیات انتخاب نماینده ایران در اسکار اعلام کرد که فیلم «وداع با بغداد» به دلیل مسائل مربوط به آن انتخاب شده است. به جنگ و صلح و توجه به مسائلی که شخص انتخاب کرده است. این تصمیم باعث بحث و تبادل نظر در محافل سینمایی شد.

4. «یک تکه قند» (1389) – کارگردان: رضا میرکریمی

این فیلم به زندگی یک خانواده سنتی ایرانی در آستانه عروسی می پردازد و نگاهی شاعرانه به فرهنگ و سنت های ایرانی دارد. در سالی که ایران اسکار را تحریم کرد (1391)، «کله قند» یکی از گزینه های اصلی برای ارائه اسکار بود. عدم ارسال فیلم به اسکار باعث شد این اثر در رقابت نباشد.

ماجرا از این قرار بود که در سال 1392 پس از اکران فیلم موهن «بی گناهی مسلمانان» که احساسات مسلمانان را جریحه دار کرد، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اعلام کرد که ایران در اعتراض به این اقدام هیچ فیلمی را به اسکار ارسال نخواهد کرد.

این تصمیم با واکنش های متفاوتی در کشور مواجه شد. برخی از فیلمسازان احساس کردند که این تحریم برای سینمای ایران زیان آور است و نباید فرصت ارائه آثار به جهانیان را از دست داد و برخی دیگر از این تصمیم حمایت کردند.

5. جدایی نادر از سیمین (1389) – کارگردان: اصغر فرهادی

این فیلم داستانی خانوادگی با بستری اجتماعی ارائه می‌کند و برنده خرس طلایی جشنواره فیلم برلین شد. پس از سخنرانی اصغر فرهادی در جشن خانه سینما و اشاره به برخی مسائل اجتماعی، برخی رسانه ها به شدت از وی انتقاد کردند. این فیلم نیز در مرحله تصویربرداری به دلیل مشکلاتی که برای آن ایجاد شده بود متوقف شد و فرهادی برای ادامه تصویربرداری فیلمش توضیحاتی نوشت.

در نهایت با وجود انتقادات، این فیلم نامزد اسکار شد و جایزه بهترین فیلم خارجی زبان را از آن خود کرد. این موفقیت باعث غرور ملی شد و بسیاری از منتقدان عقب نشینی کردند.

6. «گذشته» (1390) – کارگردان: اصغر فرهادی

پس از موفقیت فیلم جدایی نادر از سیمین، انتظار می رفت فیلم بعدی فرهادی نامزد اسکار شود، چرا که فیلم گذشته در فرانسه ساخته شده و برخی فکر می کردند که فیلم باید ایرانی باشد تا ایران آن را ارائه دهد. این سوال بحث هایی را درباره هویت ملی فیلم برانگیخت. در نهایت، کمیته انتخاب تصمیم گرفت یک فیلم دیگر ارائه کند.

7. «رستاخیز» (1392) – کارگردان: احمدرضا درویش

«رستاخیز» به واقعه عاشورا و حوادث مربوط به آن می پردازد و یکی از ساخته های پرهزینه و پر ستاره سینمای ایران است. نمایش چهره برخی از شخصیت های مذهبی مانند حضرت عباس (ع) و نحوه برخورد با وقایع تاریخی موجب اعتراض برخی از هیئت های مذهبی شد که در نهایت به اکران این فیلم در ایران انجامید. اما این فیلم در بسترهای مجازی کشورهای عربی منتشر شد. وزارت ارشاد نیز مجبور شد هزینه های تولید فیلم را به عنوان غرامت به تهیه کنندگان بپردازد.

با وجود تلاش کارگردان و تیم سازنده برای رفع نگرانی ها، فیلم موفق به دریافت پروانه نمایش نشد و به همین دلیل نتوانست در اسکار نمایش داده شود.

8. «محمد رسول الله» (1394) – کارگردان: مجید مجیدی

فیلم مجید مجیدی با بودجه کلانی ساخته شده و به زندگی پیامبر اسلام (ص) می پردازد. برخی از منتقدان معتقدند که این فیلم ممکن است به دلیل طولانی بودن و مضمون مذهبی آن مورد توجه آکادمی قرار نگیرد. اعتراض هایی نیز به نمایش چهره پیامبر اسلام (ص) صورت گرفت. مجید مجیدی در عین حال تاکید کرد که این فیلم با احترام به اعتقادات اسلامی ساخته شده است. هیئت انتخاب نیز این فیلم را به عنوان نماینده ایران معرفی کرد، اما نامزدی اسکار نشد.

9. «فروشنده» (1393) – کارگردان: اصغر فرهادی

فیلم «فروشنده» به مسائل اخلاقی و اجتماعی می پردازد و برنده جوایز بهترین فیلمنامه و بهترین بازیگر مرد از جشنواره کن شد.

در جریان مراسم اهدای جوایز اسکار به دلیل ممنوعیت ورود اتباع برخی کشورهای مسلمان به آمریکا، اصغر فرهادی اعلام کرد که در اعتراض به این تصمیم فرهادی در این مراسم شرکت نخواهد کرد که با واکنش جهانی و بسیاری از هنرمندان و فعالان مواجه شد. از او حمایت کرد. این فیلم برنده اسکار بهترین فیلم خارجی زبان شد و پیام فرهادی توسط نمایندگان وی در این مراسم قرائت شد.

10. نفس (1393) – کارگردان: نرگس آبیار

نفس داستان دختری در سال 1350 را روایت می کند و به رویدادهای اجتماعی و سیاسی آن دوره می پردازد. انتخاب «نفس» به عنوان نماینده ایران در اسکار در حالی اتفاق افتاد که فیلم‌های دیگری مانند «فروشنده» و «یک بار» بودند. و یک روز» جاری بودند برخی معتقدند این آثار شانس بیشتری برای موفقیت در اسکار دارند.

در نهایت هیات انتخاب اعلام کرد که «نفس» به دلیل نگاه تازه و نگاه متفاوتش انتخاب شده است. نرگس آبیار نیز ابراز خوشحالی کرد و ابراز امیدواری کرد که فیلمش نماینده خوبی برای سینمای ایران باشد که البته این اتفاق نیفتاد.

11. «بدون تاریخ، بدون امضا» (1394) – کارگردان: وحید جلیلوند.

فیلم «بدون تاریخ، بدون امضا» با مضامین اجتماعی و اخلاقی در جشنواره های بین المللی مورد استقبال قرار گرفت. فیلم علیرغم موفقیت‌هایی که داشت، نامزد اسکار نشد و فیلم «نفس» ساخته نرگس آبیار انتخاب شد.

برخی معتقد بودند که «بدون تاریخ، بدون امضا» شانس بیشتری برای موفقیت در اسکار دارد. هیئت انتخاب در پایان گفت: «نفس» به دلیل نگاه متفاوت به تاریخ معاصر ایران انتخاب شده است. این تصمیم در محافل سینمایی مورد بحث قرار گرفت.

12. شکستن بیست استخوان همزمان (رونا، مادر عظیم) (1397) – کارگردانان: جمشید محمودی و نوید محمودی.

این فیلم به مشکلات مهاجران افغانستانی در ایران می پردازد و توانسته در جشنواره های مختلف شرکت کند. انتخاب این فیلم به عنوان نماینده افغانستان در اسکار غافلگیرکننده بود چرا که این فیلم در ایران ساخته شده و به زبان فارسی است. این موضوع بحث هایی را در مورد آن ایجاد کرد، اما سازندگان فیلم تاکید کردند که هویت فرهنگی فیلم به افغانستان بازمی گردد.

13. «سرخ پوست» (1397) – کارگردان: نیما جاویدی

«سره‌پوست» داستان سرپوشی است که پس از انتقال به زندان با یک زندانی فراری آشنا می‌شود. این فیلم با استقبال خوبی روبرو شد. با وجود استقبال منتقدان، این فیلم به عنوان نماینده ایران در اسکار نامزد نشد و فیلم تحت تعقیب فریده به کارگردانی آزاده موسوی و کروش عطایی انتخاب شد. این انتخاب برای اولین بار بود که مستندی به عنوان نماینده ایران ارائه شد.

این تصمیم باعث تعجب شد و برخی فکر کردند که «سرخ پوست» یا «متری شش و نیم» موقعیت های بهتری دارند. کمیته انتخاب گفت که مستند «به دنبال فریده» به دلیل روایت انسانی و جهانی انتخاب شده است.

14. «قصر شیرین» (1396) – کارگردان: رضا میرکریمی

قصر شیرین یک فیلم اجتماعی و داستان مردی است که پس از آزادی از زندان با چالش های زیادی روبرو می شود.

در جریان انتخاب این فیلم، رسانه ها از بحث مفصلی بین اعضای کمیته انتخاب نماینده ایران برای نامزدی اسکار خبر دادند. اعضا رای دادند و 5 نفر به “قصر شیرین” رای دادند، اما یکی از اعضا که مخالف معرفی این فیلم بود و با معرفی فیلم “شش و نیم متر” موافق بود، از تعویق جلسه برای این فیلم خبر داد. چند ساعت روزها بعد و دوباره اعضا اگر فیلم ها را ببینند شاید نظرشان عوض شود و رای ابطال شود!

در همان جلسه به گفته دو نفر از اعضا، معرفی فیلم «به دنبال فریده» مطرح شد، فقط آنها با ارائه این مستند موافقت کردند و جلسه تغییر کرد! در جلسه بعدی هیات انتخاب، «به دنبال فریده» دو رأی، «قصر شیرین» چهار رأی و «متری شیش و نیم» سه رای خواهند آورد و از آنجایی که فیلم سعید راوشیت نتوانست در هیچ یک رای بیاورد. سه نفر از اعضایی که قبلا به «متری» «شش و نیم» رأی داده بودند، رأی خود را به مستند مذکور تغییر دادند تا «قصرشیرین» از لیست حذف شود. این

جزئیات این دیدار جنجال زیادی در رسانه ها به پا کرد اما در نهایت «در جستجوی فریده» با رای اعضا به عنوان نماینده ایران در اسکار خارجی زبان انتخاب شد.

15. «خورشید» (2018) – کارگردان: مجید مجیدی

«خورشید» به کارگردانی مجید مجیدی به زندگی کودکان کار در تهران می پردازد و در جشنواره فیلم ونیز مورد تقدیر قرار گرفت. برخی از منتقدان بر این باورند که فیلم‌های دیگری مانند «شنای پروانه‌ها» یا «درخت گردو» نیز شایسته حضور ایران در اسکار هستند و شاید انتخاب «خورشید» به دلیل نام مجید مجیدی باشد.

در همان زمان، هیات انتخاب تاکید کرد که “خورشید” به دلیل تم جهانی کار کودک و ساختار قوی سینمایی آن انتخاب شده است.

16. «قهرمان» (2019) – کارگردان: اصغر فرهادی

پس از موفقیت های قبلی اصغر فرهادی در اسکار، «قهرمان» داستان مردی را روایت می کند که به خاطر اعمالش قهرمان می شود، اما واقعیت چیز دیگری است.

پس از اکران فیلم، اختلافاتی بین فرهادی و یکی از شاگردان سابقش بر سر ایده اولیه فیلم به وجود آمد که منجر به دعوی قضایی شد. برخی معتقدند این مسائل می تواند شانس فیلم در اسکار را تحت تاثیر قرار دهد. فرهادی این ادعاها را رد کرده و تاکید کرده که داستان فیلم اصلی است. هیئت انتخاب نیز این فیلم را به عنوان نماینده ایران معرفی کرد، اما این فیلم نامزدی اسکار را کسب نکرد.

انتهای پیام