کشت فراسرزمینی؛ توانایی دستیابی به امنیت غذایی

به گزارش ایسنا، آب، خاک و آب و هوای مناسب به طور مساوی در سراسر جهان توزیع نشده است. از سال 1980، دنیا به کشاورزی فراسرزمینی توجه کرده است، بر اساس آمار جهانی فائو، ایران جزو 7 کشور برتر دنیا در تولید 22 محصول کلیدی در حوزه کشاورزی است، اما به دلیل توزیع نابرابر منابع مانند به عنوان آب و خاک، روی آوردن به پرورش خارج از منطقه یکی از راه حل هایی است که می تواند کمک کند.

کشت فراسرزمینی چیست؟

کشت فراسرزمینی به معنای کاشت انواع محصولات در کشورهای دیگر و واردات آنها به ایران است. در واقع کشت فراسرزمینی زمینه رونق تولیدات کشاورزی و ایجاد امنیت غذایی برای یک کشور را فراهم می کند. بنابراین کشورهایی که از محدودیت منابع داخلی (آب و زمین) رنج می برند، با این روش و با اجاره زمین در کشورهای دیگر، نیازهای خود را برای داشتن امنیت غذایی تولید می کنند.

با ایجاد شرایط کشاورزی فراسرزمینی برای این واحدهای تبدیلی در کشور مانند صنایع تبدیلی و تکمیلی، صنایع تبدیلی غذایی، صنایع خوراک طیور و آبزیان، مرغداری‌ها و دامداری‌های صنعتی، می‌توان زمینه تامین مواد اولیه تولید را فراهم کرد. مواد اولیه، دام، شیلات، مرغ، تامین غذای دام و طیور، محصولات صنایع غذایی در کشور و انتقال و صادرات مازاد داخلی که بازخورد آن امنیت کامل غذایی در کشور و ایجاد مرکز غذا و ارز از جمله ارزش افزوده در منطقه.

تاریخچه کشت فراسرزمینی در ایران و جهان

این شیوه کار برای تضمین امنیت غذایی از دهه 1980 در جهان مورد توجه قرار گرفت. اوج این مفهوم در ایران و در وزارت جهاد کشاورزی نیز به اواخر سال 1392 برمی گردد که وزیر وقت جهاد کشاورزی به پژوهشگاه برنامه ریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی مأموریت داد تا مطالعات تاریخ را انجام دهد. موانع و مشکلات کشاورزی فراسرزمینی بالاخره با یک مقررات پایان می یابد.

پیش نویس این آیین نامه در 35 ماده به شورای دولت ارائه شد و پس از اعمال نظرات کارشناسی، آیین نامه کشت فراسرزمینی در هشت ماده در نهم فروردین ماه 1395 در نهایت به تصویب هیات وزیران رسید. وظایف هر یک از دستگاه های اجرایی نیز در این آیین نامه اجرایی مشخص شده است. به عنوان مثال در ماده 2 این آیین نامه وظایف وزارت جهاد کشاورزی در ماده 3 وظایف وزارت امور خارجه و در ماده 4 وظایف وزارت اقتصاد و دارایی در ماده 5 وظایف بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، در ماده 6، وظایف وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در ماده 7 وظایف صندوق توسعه ملی بیان شده است که از جمله وظایف اصلی، مسئولیت بوده است. وزارت جهاد کشاورزی

در 13 اردیبهشت 1401 وزیر وقت جهاد کشاورزی ساداتی نژاد آیین نامه کشاورزی فراسرزمینی را ابلاغ کرد. این آیین نامه وظایف وزارت جهاد کشاورزی در حوزه کشاورزی فراسرزمینی را به صورت عملیاتی و اجرایی مشخص می کند.

برای اجرای این طرح، مناطق مناسب برای کشت محصولات مورد نیاز استان ها شناسایی شد و در این راستا کشورهای هدف برای کشت فراسرزمینی قزاقستان و اوکراین و از جمله مزایای کشت فراسرزمینی در هدف هستند. کشور امکان کشت دیم را دارد وی دلیل بارندگی های چشمگیر را اشتغال متخصصان و فارغ التحصیلان رشته های کشاورزی، تامین بخشی از نیاز غذایی استان در خارج از کشور، وجود خاک بسیار غنی و حاصلخیز عنوان کرد. ، پرداخت هزینه های کمتر و بازده اقتصادی بالا تولید.

در راستای اجرای طرح کشت فراسرزمینی، تلاش شده است تا با کشور افغانستان قرارداد بسته شود و چغندرقند در کشورشان با استفاده از کشاورزان افغانستانی یا کشاورزان خراسان جنوبی کشت شود و آن را صادر کنند. به ایران نیز اقداماتی در تاکستان، ایران و آفریقا انجام شده است که می تواند موثر باشد.

آیا کشت فراسرزمینی تهدید است یا فرصت؟

با توجه به بحران آب کشور و وضعیت خشکسالی که در سال های اخیر گریبانگیر کشور شده است، کشت فراساحلی می تواند فرصتی برای افزایش تولیدات کشاورزی کشور و تامین محصولات مورد نیاز کشور فراهم کند. شاید از نظر اشتغال، کشت فراسرزمینی یک تهدید محسوب شود، اما باید توجه داشت که در شرایط خشکسالی کنونی کشور، این کشت می تواند فرصت بسیار مناسبی برای تولید محصولات پرآب باشد.

این موضوع که کشت محصولات در این کشورهای هدف باید توسط نیروی کار همان کشور انجام شود، تهدیدی برای نیروی کار ایرانی محسوب می شود، اما آب مهمترین موضوعی است که در این طرح به آن پرداخته شده است و در صورت وجود شرایط، کشت فراسرزمینی را به یک امر تبدیل می کند. به شرطی که محصولات پرآب مانند صیفی جات در کشورهای دیگر کشت و سپس برای مصرف به کشور وارد شود، اتفاق بسیار خوب و موثری خواهد بود.

با توجه به محدودیت شدید آب و خشکسالی در چند سال متوالی، منابع آبی کشور در شرایط فعلی باید به محصولات استراتژیک که نیاز به توسعه دارند اختصاص یابد و کشت فراسرزمینی بهترین گزینه برای این امر است تا بتوانیم غیر قابل جایگزینی – کشت محصولات استراتژیک در داخل کشور در کشور دیگر و استفاده از منابع آبی آن کشور.

انتهای پیام