چرا پارتیتور آثار «حسین دهلوی» یا «مصطفی کمال پورتراب» از بین رفت؟

به گزارش ایسنا، به نظر می رسد با وجود اینکه تمامی سازمان ها و نهادها موظفند تمامی مدارک خود را برای ثبت و نگهداری به کتابخانه ملی ارائه کنند، اسناد صوتی و موسیقی ایران به طور مستمر جمع آوری، ثبت و ذخیره نشده است.

در همین راستا سال هاست که موسیقی بسیاری از هنرمندان مهم موسیقی کشور از بین رفته و حتی در برخی موارد به دلیل فوت این هنرمند دیگر دسترسی به پارتیتورهای آثار آنها امکان پذیر نیست. اما در بسیاری از موارد نیاز به تحقیق و بررسی آثار مهم موسیقایی است، اما چون دسترسی وجود ندارد، این امکان وجود ندارد.

البته در مواردی برخی از سازمان ها و یا مؤسسات خصوصی موسیقی آثار موسیقی خود را حفظ کرده اند، اما این حتی شامل همه آثار یک هنرمند موسیقی نمی شود.

با این حال فرهنگستان هنر در حال حاضر در نظر دارد نسخه موسیقی آثار هنرمندان موسیقی را حفظ کند و از تمامی هنرمندانی که مایل به فعالیت در هر ژانر موسیقی هستند می‌خواهد نسخه موسیقی آثار خود را در اختیار فرهنگستان هنر قرار دهند.

در همین راستا فرهنگستان هنر با حضور شاهین فرهت، مجید تعظمی و رضا مهدوی جلسه ای برگزار و توضیحات مربوطه را در خصوص این طرح جدید ارائه کرد.

هر کی میخواد نمره کارش رو بفرسته

اول شاهین فرهت گفت: آثار اکثر آهنگسازان ایرانی پس از مرگشان از بین می رود، البته در خارج از ایران هر آهنگسازی ناشری دارد که از حقوق او دفاع می کند و در عین حال از گم شدن آثارشان جلوگیری می کند. با دوستان صحبت کردیم، جلسات متعددی برگزار شد و طرحی برای ثبت نمرات آهنگسازان در کتابخانه فرهنگستان هنر تدوین شد. در ابتدا این طرح برای من بسیار ساده به نظر می رسید و گفتم باید از آهنگسازان زنده شروع کنیم تا کسانی که دوست دارند نسخه هایی از آثار خود را در آکادمی ثبت کنند. این پروژه آغاز شد و کارهای خوبی انجام شد، برخی از آهنگسازان موسیقی آثار خود را در اختیار موزه فرخنگستان قرار دادند. در واقع 10 درصد کار انجام شده است، اما به طور کلی نباید کار قانونی انجام شود و فقط آثار آهنگسازان حفظ شود. البته آهنگساز زیاد نداریم. آهنگسازان جوان چون با تکنولوژی سر و کار دارند آثارشان از بین نمی رود اما آهنگسازان زنده و قدیمی مثل آقای تسامی با مشکل از بین رفتن آثارشان مواجه هستند. چون کارشان را جایی ثبت نکرده اند. البته آثار آن دسته از اساتیدی که در قید حیات نیستند مانند مصطفی کمال پورتراب یا جواد معروفی گم شده و به راحتی قابل دسترسی نیست.

از آنجایی که اجرای این پروژه ایده فرهت بود، درباره شکل گیری این ایده در ذهنش گفت: این ایده زمانی که می خواستم بررسی کنم نتیجه برنامه گل کجاست، توسط برنامه گل در ذهن من شکل گرفت. همانطور که برنامه گلها دارای امتیاز بود و سه نفر از جمله روح الله خالقی، سرهنگ وزیری و جواد مراغی آهنگسازی آثار اصلی این برنامه را بر عهده داشتند. در سال 1383 که جواد معروفی در قید حیات بود، برای دیدن پارتیتورهای آثارش در برنامه گلها به خانه اش رفتم، اما گفتند که فقط چند قطعه از آثار او را دارند و بقیه هم با. دوستان یا در رادیو و تلویزیون هستند

وی درباره جزئیات نگهداری موسیقی آثار آهنگسازان در فرهنگستان هنر توضیح داد: آثار آهنگسازان ایرانی معمولا پس از مرگ از بین می رود، اما شاید فردی از خانواده آنها علاقه داشته باشد و آثار خود را بایگانی کند اما این سیستم درست نیست و باید دستورالعملی برای حفظ آثار وجود دارد. به همین دلیل فرض بر این است که آثار این آهنگسازان در کتابخانه فرهنگستان نگهداری می شود. ما انواع موسیقی را از کلاسیک گرفته تا ایرانی و پاپ ضبط می کنیم که در آرشیو ما موسیقی وجود دارد. در کشورهای دیگر هنرمندان می دانند برای ثبت آثار خود به کجا مراجعه کنند اما در ایران چنین فرصتی برای نوازندگان نداریم اما از این به بعد مکانی که آثار نوازندگان را ثبت می کند می تواند فرهنگستان باشد. این اتفاق جزو اساسنامه آکادمی می شود و این روند متوقف نخواهد شد.

ابتدا فرهنگستان هنر را به مردم معرفی کنیم

وی پس از سخنان فرهت تعظمی گفت: سازمان های متعددی از جمله کتابخانه ملی داریم که نت های آهنگسازان را در فضایی مناسب دریافت، مرمت و ذخیره می کنند تا گم نشوند علاوه بر این، برخی نهادها مانند رادیو و تلویزیون یا ناشران آرشیو مناسبی دارند تا آثار موسیقایی خود را ذخیره کنند و امتیاز تولیدات موسیقایی خود را حفظ کنند تا گم نشوند. کتابخانه ملی از من خواست که آثارم را به آنها تحویل دهم تا آنها را نگه دارند و گم نکنند. اما متأسفانه برخی از کارهای من مربوط به 40 سال پیش است و از زمانی که آنها را با مداد نوشتم، نت های اصلی برخی از آنها از بین رفته است و اگر بخواهم آنها را انجام دهم، باید آنها را از ابتدا بنویسم، اما برخی از آنها می توانند هنوز نجات یابد

وی ادامه داد: حدود 77 سال سن دارم و تا این سن که از هفت سالگی موسیقی را شروع کردم اطلاعی از حوزه هنری نداشتم و اگر هم می دانستم خیلی کم بود. کمترین کاری که می توان کرد این است که فرهنگستان هنر موسیقیدانان را ارائه دهیم تا آهنگسازان جوان در استودیو خوب اینجا که استفاده نمی شود آثار خود را ضبط کنند و بعداً در اینجا موسیقی کار آنها ضبط شود. باید شرایطی به آهنگسازان جوان داد وگرنه آهنگسازانی که نمی توانند کارشان را بردارند و دنبال سرمایه گذار بگردند، به ویژه اینکه سرمایه گذار روی آدم ها و آثاری سرمایه گذاری می کند که مطمئناً بازدهی مالی دارند.

مرکز اسناد موظف است کلیه اسناد مکتوب و صوتی را جمع آوری و نگهداری کند

رضا مهدوی طی سخنانی گفت: در تمام دنیا مرکز اسناد موظف است تمامی اسناد مکتوب و صوتی را چه در زمان حیات هنرمند و چه در زمان ورثه جمع آوری و حفظ کند. از تمبر تا نامه های دوره قاجار. حتی به اثری که از وزارت آموزش و پرورش مجوز چاپ می‌گیرد، شماره کتابخانه داده می‌شود و یک نسخه در آنجا نگهداری می‌شود، اما نگهداری و نگهداری آثار صوتی با دقت انجام می‌شود.

وی ادامه داد: فرهنگستان هنر پس از گذشت 20 سال به دلایل مختلف هنوز ناشناخته است و از آنجایی که بر اساس اساسنامه نمی تواند کارهای اجرایی انجام دهد، باید کار پژوهشی انجام دهد. فرهنگستان بازوی فکری و پژوهشی سایر مؤسسات است. حالا آقای فرهت که سال ها عضو دائمی فرهنگستان هنر بوده است، درخواست کرده است که نت ها و نت های هنرمندان موسیقی تا زمانی که در قید حیات هستند ثبت شود. زیرا هر کدام سندی است. وقتی به آلمان می روید و به خانه بتهوون می روید، تمام دستخط و امضاهای او در خانه او نگهداری می شود و می توانید آنها را ببینید. اما موزه موسیقی ایران هنوز برای مردم ایران ناشناخته است. حالا معلوم نیست بیکاری مسئولان است یا سیاست ها طوری است که فرهنگ و هنر نمی چرخد. از آنجایی که نسخه های خطی صادق هدایت در کتابخانه ملی ثبت شده است، دستخط و یادداشت های کمال پورتراب نیز باید حفظ شود. در صورتی که قبلا انجام نشده باشد می توان این کار را توسط هنرمندان زنده راه اندازی کرد و با اجازه آنها نمرات یا دست نوشته های آنها ثبت و نگهداری شود و با ثبت قرارداد به آنها توضیح داده شود که آثارشان ساخته نمی شود. در دسترس هر کسی بدون اجازه آنها. اجازه نمی دهند مشکل کپی رایت آثارشان به این شکل حل شود.

مهدوی تصریح کرد: اگر از جوانان سوال شود آثار خود را ارائه می کنند اما نسل قدیم قبل و بعد از انقلاب موسیقی که آثار درخشانی دارند باید مطمئن باشند که نسخه هایی از آثارشان در کتابخانه مرکزی حوزه هنری نگهداری می شود. ، که یک کتابخانه قانونی است، در بخش ویژه و نگهداری می شود. شاید این وظیفه کتابخانه ملی باشد، اما وقتی نمی کنند، حالا که آقای فرهت مدیر گروه موسیقی فرهنگستان است و این پیشنهاد را مطرح کرده است، فرصت خوبی است برای انتشار فراخوانی و درخواست از آهنگسازان. کپی نمرات خود را در اختیار آکادمی قرار دهید

انتهای پیام