نمایش باغ زرشک؛ نگاهی تازه به هویت اصفهان
این فصل از زندگی که «باغ زرشک» روایت می کند در دل شهری غرق در تاریخ می گذرد. شهر اصفهان که در گذشته طعم سرد و گرمی را چشیده است. شهری دلربا با هزار داستان که پس از قرن ها آرام و آشفته به دهه 1320 می رسد تا در برهه ای دیگر از تاریخ، تاریخ ماندگار خود را دوباره به نمایش بگذارد.
دهه 1320، دوران دگرگونی اصفهان بود، تحولی حیاتی که از آن دیگر امکان بازگشت به حالت سابق وجود نداشت. از این پس چهره سنتی و قدیمی و معصوم اصفهان با صنایع دستی اش باید پذیرای چهره مدرن و امروزی و ناخوشایندی باشد که با دود و بوق و آهن کارخانه های ماشین سازی خودنمایی می کند. تئاتر «باغ زرشک» داستانی درباره مردم و شهرشان است. مردم و شهر تا گذار از دوران قدیم به عصر جدید راه درازی در پیش دارند.
«باغ زرشک» هویت اصفهان را با وجوه سنتی و صنعتی اش به تصویر می کشد و هر بار می تواند مخاطب را وسوسه کند که بین دوراهی اصفهان سنتی و مدرن یکی را انتخاب کند و به راه خود ادامه دهد. به کدام سمت بروید؛ سنتی یا مدرن؟! اصفهان سنتی و مدرن دو طرف شهر زیبا و زشت نیستند. اصفهان سنتی با همه ظرافت و زیبایی که داشت سختی های زیادی داشت. زندگی در آن با فداکاری های خودش همراه بود. همان طور که اصفهان صنعتی با همه خشونت و سختی هایش در بسیاری از مناطق آسایش مردم را به ارمغان آورد.
نمایشی که بی شک بر اساس بررسی دقیق تاریخ اجتماعی شهر اصفهان و البته با تأخیر در بخش هایی از تاریخ سیاسی ایران خلق شده است، شاید در نگاه اول اصفهان سنتی را بهتر بداند. «باغ زرشک» با نشان دادن پسر کارگری که دستش توسط ماشین های ریسندگی بلعیده شد و کینه اش به بلوغ رسید، با روایت زندگی پیرزنی که رویاهای تلخ و کابوس های کنونی اش همان واقعیت های ناخوشایندی است که در دوران جوانی با آن مواجه شده است. هنگام کار در کارخانه ریسندگی در مواجهه با این موضوع صحبت از مرد میانسالی می شود که سال ها پیش اصفهان صنعتی او را مجبور به ترک کشورش کرد و حالا جز از پنجره چند عکس سیاه و سفید و شنیدن نمی تواند به شهر نگاه کند. گناه، باعث می شود اصفهان امروزی را مقصر همه این تلخی ها بدانیم.
اما نباید فراموش کرد که اصفهان مدرن فرصتی طلایی برای غلبه بر محرومیت های زندگی سنتی بود. در تئاتر «باغ زرشک» در میان نشانه های ظلم که شهر جدید اصفهان است، آسایش کمی دیده می شود که از عصر کارخانه های مدرن به ما می گویند.
اگر خیابان و ماشین می‌خواهیم، اگر لوله‌کشی و برق می‌خواهیم، اگر خدمات شهری مدرن، تلفن، تلویزیون، روزنامه‌های جدید، سینما و تئاتر می‌خواهیم، باید قدم به دنیای مدرن بگذاریم. در اصفهان سنتی، بسیاری از دختران و پسران ما در مدارس جدید با تحصیلات جدید از یادگیری عقب هستند. خدمات بهداشتی و درمانی که در آن کودکان به طور منظم مراقبت و واکسینه می شوند و سالمندان تحت حمایت و بیمه قرار می گیرند و جوانان فرصتی برای تجدید قوا دارند و بلافاصله به سن پیری نپرند، با اصفهان سنتی قابل دستیابی نیست.
اما راه ایجاد تعادل بین سنت و مدرنیسم، تعادلی که در آن خیر هر دو در شهر گسترش می یابد و مضرات هیچ کدام وارد زندگی مردم نمی شود، از ملتی به ملت دیگر متفاوت است. رسیدن به این تعادل نیازمند مردم، برنامه ها و تلاش خودمان است و اگر به آن برسیم، فکر می کنم نه اصفهان سنتی را قبله امید خود می دانیم و نه اصفهان امروزی را دیوی خشمگین دشمن خودمان. در تاریخ، این تحولات اجتناب ناپذیر است.
محمدرضا دراری نویسنده و کارگردان نمایش «باغ زرشک» و گروه هنرمندان او به مدت تقریبی 60 دقیقه در موزه تاریخ شهرداری اصفهان راویان تاریخی شهرمان هستند. صرف نظر از لحظاتی که مخاطب را غمگین یا خوشحال می کند، این داستان او را به فکر فرو می برد. تئاتر کیف زرشک فرصتی است برای اندیشیدن به شهر و هویت خود که در رابطه با این شهر قابل توجه است. شهری که می تواند «گذشته طولانی را پشت سر بگذارد»، «زمین بگیرد»، «ترکش کند»، «با آن درگیر شود»، اما فراموش نخواهد شد. اصفهان روح و قلب تپنده ای دارد که با مرگ نمی توان جلوی آن را گرفت!
وی در گفت وگو با ایسنا، اظهار کرد: نمایش باغ زرشک در ادامه دیگر آثار من است که به اصفهان و هویت اصفهان می پردازد و در این شرایطی که در حال حاضر اعمال می شود، در واقع ادامه رویداد تحول است. باغ زرشک در موزه تاریخی شهرداری. در حال حاضر اولین رویداد نمایشگاهی است که نمایه ای از موزه تاریخ شهرداری اصفهان است و همچنان پابرجاست و دومین رویداد نمایش باغ زرشک است. این نمایش به تاریخچه توسعه مدنی شهر اصفهان و به ویژه تأثیر کارخانجات نساجی در فرآیند صنعتی شدن و نوسازی اصفهان می پردازد. نمایش یک باغ توت به طور خاص به موضوع زنان کارگر نساجی می پردازد که برای اولین بار در ارائه طبقه کارگر حرفه ای جدید به ما نقش موثری داشتند.
نویسنده و کارگردان برنامه «باغ زرشک» توضیح داد: این برنامه برای علاقه مندان به شهر اصفهان و کسانی که تجربه زندگی در شهر را دارند مناسب است. تماشاگران تاکنون همراه خوبی در اجراها بوده اند. چند هزار نفر در کارخانجات نساجی اصفهان کار می کردند که علاوه بر کارخانه ها و خانواده هایشان جمعیت زیادی را تشکیل می دادند. این جمعیت در این مجموعه های صنعتی خاطراتی دارند و با تماشای نمایش خاطرات مشترک خود با این کارخانه و اتفاقات را به یاد می آورند و متوجه می شوند که برخی از این خاطرات که در خانواده ها وجود داشته خاطرات مهمی برای شناخت و شناخت اصفهان است. به همین دلیل هم عموم مردم و هم کارشناسان مسائل شهری و تاریخ شهری با این نمایش تعامل دارند.
رهبر بابیان اینکه ژانر نمایش «باغ زرشک» مستند و شیوه اجرای آن نیز بوم شناسی است، ادامه داد: تلاش می کنم در چنین نمایش هایی که روی صحنه ارائه می کنم به رویای اصفهان فکر کنم. مردم چه رویاهایی از اصفهان می بینند و اصفهان چه آرزوهایی را در ذهنشان می پروراند و به همین دلیل سعی می کنم با چنین اجراهایی مردم را در مورد اصفهان صحبت کنند. مخاطب نمی آید تا تنها بیننده برنامه باشد، بلکه یک موضوع مشترک یعنی شهر و مشکلات شهر را با تیم اجرایی و دیگر بینندگان مطرح می کند. به همین دلیل می بینیم که پس از نمایش ها معمولا کارشناسان مختلف از منظرهای مختلف به بحث و بررسی موضوعات مطرح شده در این نمایش می پردازند.
وی افزود: در این نمایش احمد کانساری، بیژن نمکی زاده، محمد ترابی، سودا امیرهانی، احمد سلیمانی، سارا استیاجی، رها مهر آفرین، دانیال طاهری، محسن صبوحی، سما اشرفی، امیرحسین ابراهیمیان، غزل نصر، فرنام رضاقانی، سارا طوسلی، بیتا کردی، ایمان ابراهیمی، ستاره رشیدی، امیرصالح صالحی، حتیره حجازی، گلی شیرکل، یاس عطوفی و النا صالحی به عنوان بازیگر حضور داشتند. همچنین محمد کربلایی به عنوان طراح حرکت، مویده زارعی به عنوان منشی صحنه و امیرحسین صانعی پور به عنوان دستیار کارگردان نیز در این نمایش حضور دارند. موسیقی از دکتر فریدون فراهانی و گریم از صفورا عبداللهی.
انتهای پیام